6 
▼ j* * n - ■ . • V .7. • . • % ''* ' ■ » # T . f , , ' . 4 , y • . , r , 
Ibsen, Maeterlink, Andrejew, Paul Claudel, Bernard Show nie myśleli 
nigdy o osiągnięciu pełnej syntezy, o uwolnieniu się całkowitem od techni 
ki, która pociąga za sobą drobiazgową analizę i długie prz3 7 gotowania. Na 
dzieła tych autorów publiczność patrzy, przybierając obrzydliwą minę obłu 
dnika, który wzmacnia swoje nerwy i swą wiarę, lubując się widokiem 
agonji przewróconego na jezdni konia. Łkanie — oklask, który następuje, 
uwalnia wreszcie żołądek widza od tych wszystkich niestrawnych rzeczy, 
których się nałykał w ciągu wieczoru. Każdy akt podobny jest do nudnego 
oczekiwania w przedpokoju ministra (punkt kulminacyjny: pocałunek, wy 
strzał, słowo rozwiązujące etc.), który ma was przyjąć. Cały ten teatr pas- 
seistyczny lub półfuturystyczny, zamiast syntetyzować fakty i idee w naj 
mniejszej możliwie ilości słów i gestów, burzy bestjalsko rozmaitość miej 
sca (tło przerażeń i dynamiczności), wtłaczając siłą pejzaże, place, ulice 
w ramę jednego pokoju. 
W Teatrze Syntetycznym stworzyliśmy najnowszą mięszaninę powagi 
i błazeństwa, osób prawdziwych i nieistniejących, współprzenikanie i rów- 
noczesność miejsca i wydarzeń, dramaty przedmiotów, dyssonanse, usceni- 
zowane obrazy, wystawy idei i gestów. 
W ostatniem tournee Teatru Niespodzianek zrobiliśmy krok naprzód. 
Nasz Teatr Niespodzianek wziął sobie za zadanie rozweselać przez zdzi 
wienie, używając w tym celu wszystkich możliwych środków, faktów, idei, 
kontrastów jeszcze nie wprowadzonych na scenę a zdolnych wstrząsnąć ra 
dośnie wrażliwością ludzką. 
Chcę tutaj powiedzieć, że cały obecny młody teatr włoski, którego 
przywódzcą jest Pirandello, nigdyby się nie odważył na to szalone współ 
przenikanie realności z wizją, powagi z groteską, sceny nieożywionych 
przedmiotów, gdyby nasz Teatr Syntetyczny nie był dawniej narzucił tego 
wszystkiego włoskiemu tłumowi. 
Publiczność, która oklaskiwać będzie nowe dramaty Pirandella, odnie 
sie się napewno z zachwytem do jego futurystycznego wynalazku, polega 
jącego na współudziale publiczności w akcji dramatu. 
Publiczność pamięta, że wynalazek teń zawdzięcza futurystom, a spe 
cjalnie Cangiullowi w jego „Consiglio dl Leva“, sztuce granej we Włoszech 
i w Paryżu. 
Ta właśnie bujność inwencji w teatrze, operetce i music-hallu zauwa 
żona została i podkreślona przez krytykę paryską, angielską, berlińską, ame 
rykańską, a ostatnio w artykule dziennika „Comoedia" w Paryżu Gustaw 
Frejanville pisze: „F. T. Marinetti, przemawiając z gór, dał słyszeć 10 lat 
temu prawdy, które dziś narzuciły się wszystkim z siłą oczywistości". 
Na polu poezji ani cienia chęci powrotu do przeszłości, przeciwnie, 
cudowne dążenie do odrodzenia, które zawdzięczamy żywemu geńjuszowi 
literackiemu swojej rasy i sile budzącej futuryzmu. Nasz wpływ uznany jest 
już wszędzie na zachodzie, a w szczególności w Paryżu. Bez cienia szo 
winizmu a zato z wielką szczerością przyznaje to krytyk pisma „Le Crapo- 
nillot“: „Pośrednio czy bezpośrednio ludzie, szkoły t. zw. awangardy za 
wdzięczają wolność swą rewolucji futurystycznej. Marinetti pozostanie 
E . To, co dziś jest żywotne, on wypowiedział wczoraj, 
wielkim 
trzeba to uznać". 
nęło na dziennikarstwo. W 
wykazać, jak „wolne słowo" futurystyczne wpły 
opowiadających i opisowych znaj 
dujemy bezustannie ten styl bystry, syntetyczny, znaczący, a często i wol 
ne słowa z koniecznemi skrótami myśli, i symultaneizmem. 
to zauważone jest i podkreślone przez umysły nie futury- 
Disze w „Resto 
Wsz} 
styczne, ale poprostu szczere, jak Józef 
del Carlino”: 
który