_
CZY SZTUKA DEKORACYJNA?
Pierwotny instynkt sztuki wyciska piętno na każdym wytworze pracy ludzkiej, służącym do codziennego użytku.
4 • * •• Ą '• • * ** I M t . 4 . •, « • * * . • *, * • • 1 4 •
'•4 < • • v #
Każdy wytwórca, począwszy od pierwotnego człowieka, stara się nadawać piękną formę wytwarzanym przez siebie
przedmiotom
estetyczne zadowolenie.
Nadmierne estetyzowanie przedmiotu codziennego użytku doprowadza do dekoracyjnej zdobniczości, z zatraceniem właści
wego przeznaczenia przedmiotu.
odbiorca zaś wybiera zawsze taki przedmiot, który, poza stroną praktyczną, będzie mu dawał
—X ..
Każdy wytwór, mający praktyczne zastosowanie, pomimo pawnych aialogji z kształtami spotykanemi w naturze (np. ptak-
aeroplan, ryba
młotek, i t. d.) przez swą specjalną celowość upraszcza się
geometryzuje.
łódka, ręka
Każdy przedmiot użytkowny jest ściśle związany ze swem przeznaczeniem i nonsensem jest ozdabianie go kształtami
organicznie z nim niezwiązanemi.
Jest rzeczą powszechnie wiadomą i zrozumiałą, że aeroplanu nie można zdobić nakształt jego pierwowzoru — ptaka.
Nie zachodzi żadna bowiem potrzeba naśladowania mechanicznych części ciała ptaka, jego upierzenia (które^np. ma
inne przeznaczenie—ochronne, wabik erotyczny, etc.).
Podobne nonsensy szmugluje się jednak w t. z w. sztuce
ną: widzimy np. stylizacje roślinne i
i co gorsza uważa się to za rzecz artystycz-
dekoracyjnej
zwierzęce na geometrycznych kształtach naczyń stołowych.
Jedyne racjonalne twierdzenie
Nie zdobienie
lecz forma wynikająca z funkcji przedmiotu.
/
Zbliżająca się wystawa sztuki dekoracyjnej w Paryżu, już w samym tytule zawiera fałszywe założenie, gdyż, nie
sztuka dekoracyjna, lecz twórczość utylitarna winna być zadaniem wystawy.
Organizatorowie zaś działu polskiego i artyści „po swojemu 14 zrozumieli cele tej wystawy. Urzędowe jej hasło: sztuka
współczesna bez folkloru ludowego — zostało pominięte i właśnie dział polski, został zorganizowany (z małemi wyjąt
kami) pod hasłem „ludowości 44 . Składa się na to wiele przyczyn: w pierwszym jednak rzędzie należy postawić:
I) — brak ścisłego kontaktu z ogólno-europejskim ruchem w sztuce; 2) — nieuświadomienie sobie u artystów polskich
3) „robienie 1 * sztuki narodowej.
sztuce różnych ludów, wypływające z różriicy temperamentu, stop
lecz szukanie gruntu dla narodowej sztuki u ludu — doprowadza do przejmowania form jego
niewspółmiernych i obcych potrzebom człowieka stojącego na
potrzeb jakie wysuwa życie współczesne;
przeczymy że muszą zachodzić różnice w
nia kultury, i t.
sztuki, wynikłej z odmiennych potrzeb i warunków,
wyższym szczeblu cywilizacyjnym.
Charakterystyczną cechą większości polskich architektów jest pogoń za folklorem. Przejmują w celach zdobniczych
formy konstrukcyjne dawnego ludowego i szlacheckiego budownictwa bez względu na różnice materjału budowla
nego i na zasadniczą zmianę, jakiej dokonało współczesne budownictwo w zadaniach domu mieszkalnego i budowy
miast. Dodać należy, że „polskość 44 tych wzorów jest mocno wątpliwa, szczególniej w budownictwie dworków
szlacheckich.
Nre
P-
Zapatrzenie się na „ludowość" może doprowadzić do takich absurdów, jak zdobienie polskich lokomotyw np. moty
wami łowickiemi (!).
Również zachwyt nad „bezpośredniością 44 , która ma cechować sztukę ludową, jest mocno przesadzony i jednostronny.
Czy bezpośredniość w stosunku do wytwarzanego przedmiotu ma bardziej przejawiać się w glinianym garnku, ule
pionym i wymalowanym przez ludowego artystę, aniżeli w wannie (sprzęcie obcym zresztą polskiemu ludowi), wy
godnej, eleganckiej, dostosowanej doskonale do procesu omywania całego ciała
cywilizowanego człowieka? ,
Polska reprezentacja na wystawie paryskiej nie będzie miała charakteru współczesnego.
Wychodząc wyłącznie z „ludowości", nie opiera się na wielkim rozwoju techniczno-cywilizacyjnym, nie uwzględnia całego
szeregu najaktualniejszych dziedzin życia:
lecz powstałej jako wynik potrzeb
Gdzie są mody?
Gdzie kino?
Gdzie reklama?
Gdzie technika i przemysł?
Sztuka utylitarna, związana z codziennemi potrzebami życia podlega ciągłemu doskona-
‘ * ' V * 4 • ,» i..’
leniu się (jak i technika)
w m y ś I
WCZORAJSZA RZECZ JEST GORSZA OD DZISIEJSZEJ.
