_ CZY SZTUKA DEKORACYJNA? Pierwotny instynkt sztuki wyciska piętno na każdym wytworze pracy ludzkiej, służącym do codziennego użytku. 4 • * •• Ą '• • * ** I M t . 4 . •, « • * * . • *, * • • 1 4 • '•4 < • • v # Każdy wytwórca, począwszy od pierwotnego człowieka, stara się nadawać piękną formę wytwarzanym przez siebie przedmiotom estetyczne zadowolenie. Nadmierne estetyzowanie przedmiotu codziennego użytku doprowadza do dekoracyjnej zdobniczości, z zatraceniem właści wego przeznaczenia przedmiotu. odbiorca zaś wybiera zawsze taki przedmiot, który, poza stroną praktyczną, będzie mu dawał —X .. Każdy wytwór, mający praktyczne zastosowanie, pomimo pawnych aialogji z kształtami spotykanemi w naturze (np. ptak- aeroplan, ryba młotek, i t. d.) przez swą specjalną celowość upraszcza się geometryzuje. łódka, ręka Każdy przedmiot użytkowny jest ściśle związany ze swem przeznaczeniem i nonsensem jest ozdabianie go kształtami organicznie z nim niezwiązanemi. Jest rzeczą powszechnie wiadomą i zrozumiałą, że aeroplanu nie można zdobić nakształt jego pierwowzoru — ptaka. Nie zachodzi żadna bowiem potrzeba naśladowania mechanicznych części ciała ptaka, jego upierzenia (które^np. ma inne przeznaczenie—ochronne, wabik erotyczny, etc.). Podobne nonsensy szmugluje się jednak w t. z w. sztuce ną: widzimy np. stylizacje roślinne i i co gorsza uważa się to za rzecz artystycz- dekoracyjnej zwierzęce na geometrycznych kształtach naczyń stołowych. Jedyne racjonalne twierdzenie Nie zdobienie lecz forma wynikająca z funkcji przedmiotu. / Zbliżająca się wystawa sztuki dekoracyjnej w Paryżu, już w samym tytule zawiera fałszywe założenie, gdyż, nie sztuka dekoracyjna, lecz twórczość utylitarna winna być zadaniem wystawy. Organizatorowie zaś działu polskiego i artyści „po swojemu 14 zrozumieli cele tej wystawy. Urzędowe jej hasło: sztuka współczesna bez folkloru ludowego — zostało pominięte i właśnie dział polski, został zorganizowany (z małemi wyjąt kami) pod hasłem „ludowości 44 . Składa się na to wiele przyczyn: w pierwszym jednak rzędzie należy postawić: I) — brak ścisłego kontaktu z ogólno-europejskim ruchem w sztuce; 2) — nieuświadomienie sobie u artystów polskich 3) „robienie 1 * sztuki narodowej. sztuce różnych ludów, wypływające z różriicy temperamentu, stop lecz szukanie gruntu dla narodowej sztuki u ludu — doprowadza do przejmowania form jego niewspółmiernych i obcych potrzebom człowieka stojącego na potrzeb jakie wysuwa życie współczesne; przeczymy że muszą zachodzić różnice w nia kultury, i t. sztuki, wynikłej z odmiennych potrzeb i warunków, wyższym szczeblu cywilizacyjnym. Charakterystyczną cechą większości polskich architektów jest pogoń za folklorem. Przejmują w celach zdobniczych formy konstrukcyjne dawnego ludowego i szlacheckiego budownictwa bez względu na różnice materjału budowla nego i na zasadniczą zmianę, jakiej dokonało współczesne budownictwo w zadaniach domu mieszkalnego i budowy miast. Dodać należy, że „polskość 44 tych wzorów jest mocno wątpliwa, szczególniej w budownictwie dworków szlacheckich. Nre P- Zapatrzenie się na „ludowość" może doprowadzić do takich absurdów, jak zdobienie polskich lokomotyw np. moty wami łowickiemi (!). Również zachwyt nad „bezpośredniością 44 , która ma cechować sztukę ludową, jest mocno przesadzony i jednostronny. Czy bezpośredniość w stosunku do wytwarzanego przedmiotu ma bardziej przejawiać się w glinianym garnku, ule pionym i wymalowanym przez ludowego artystę, aniżeli w wannie (sprzęcie obcym zresztą polskiemu ludowi), wy godnej, eleganckiej, dostosowanej doskonale do procesu omywania całego ciała cywilizowanego człowieka? , Polska reprezentacja na wystawie paryskiej nie będzie miała charakteru współczesnego. Wychodząc wyłącznie z „ludowości", nie opiera się na wielkim rozwoju techniczno-cywilizacyjnym, nie uwzględnia całego szeregu najaktualniejszych dziedzin życia: lecz powstałej jako wynik potrzeb Gdzie są mody? Gdzie kino? Gdzie reklama? Gdzie technika i przemysł? Sztuka utylitarna, związana z codziennemi potrzebami życia podlega ciągłemu doskona- ‘ * ' V * 4 • ,» i..’ leniu się (jak i technika) w m y ś I WCZORAJSZA RZECZ JEST GORSZA OD DZISIEJSZEJ.